در دنیای دیجیتال امروز، امنیت شبکه یکی از حیاتی‌ترین مسائل برای شرکت‌ها، سازمان‌ها و حتی کاربران عادی به شمار می‌رود. حملات به شبکه می‌توانند منجر به سرقت اطلاعات، از کار افتادن سیستم‌ها و حتی خسارات مالی شدید شوند. آشنایی با انواع این حملات و روش‌های جلوگیری از آن‌ها، گام اول در حفاظت از داده‌ها و زیرساخت‌های IT است.
در این مقاله، مهم‌ترین و رایج‌ترین انواع حملات به شبکه را بررسی می‌کنیم و راهکارهای مقابله با هرکدام را معرفی می‌نماییم.
دسته‌بندی کلی حملات به شبکه
حملات شبکه‌ای را می‌توان به دو دسته‌ی کلی تقسیم کرد:
۱. حملات فعال (Active Attacks)
در این نوع حملات، مهاجم سعی دارد داده‌ها را تغییر دهد، تخریب کند یا مسیر آن‌ها را دستکاری کند.
۲. حملات غیرفعال (Passive Attacks)
در این حالت، مهاجم فقط به شنود (Listening) اطلاعات اکتفا می‌کند، بدون اینکه تغییری در آن‌ها ایجاد کند.
انواع رایج حملات به شبکه
۱. حمله DoS و DDoS (Denial of Service)
در این نوع حمله، سرور یا شبکه هدف با حجم زیادی از درخواست‌های غیرواقعی بمباران می‌شود تا از دسترس خارج گردد.
هدف: از کار انداختن سرویس
راهکار: استفاده از فایروال‌ها، سیستم‌های تشخیص نفوذ (IDS)، و CDN
۲. حمله Man-in-the-Middle (MiTM)
در این حمله، مهاجم بین دو سیستم قرار می‌گیرد و اطلاعاتی که رد و بدل می‌شوند را شنود یا تغییر می‌دهد.
هدف: سرقت اطلاعات، جعل هویت
راهکار: استفاده از رمزنگاری End-to-End، پروتکل HTTPS، شبکه‌های امن
۳. حمله Sniffing (شنود شبکه)
مهاجم با استفاده از ابزارهایی مانند Wireshark، داده‌های عبوری در شبکه را بررسی و ضبط می‌کند.
هدف: سرقت رمز عبور، اطلاعات کارت بانکی
راهکار: رمزنگاری داده‌ها، استفاده از VPN، شبکه‌های امن
۴. حمله ARP Spoofing
در این روش، مهاجم پیام‌های ARP جعلی را در شبکه ارسال می‌کند تا ترافیک را به سمت دستگاه خود هدایت کند.
هدف: انجام MiTM، شنود یا تخریب داده‌ها
راهکار: استفاده از Static ARP، ابزارهای مانیتورینگ شبکه
۵. حمله DNS Spoofing
مهاجم DNS را طوری دستکاری می‌کند که کاربر به جای سایت اصلی، به سایت جعلی هدایت شود.
هدف: فیشینگ، سرقت اطلاعات ورود
راهکار: استفاده از DNS امن (DNSSEC)، بررسی گواهی SSL
۶. حمله Brute Force
در این حمله، مهاجم با امتحان کردن میلیون‌ها ترکیب رمز عبور، تلاش می‌کند به حساب کاربری دسترسی پیدا کند.
هدف: دسترسی به حساب‌ها و کنترل سیستم
راهکار: استفاده از رمز عبور قوی، محدودیت تعداد ورود ناموفق، فعال‌سازی MFA
۷. حمله Social Engineering
در این روش، مهاجم با فریب کاربران (از طریق ایمیل، تماس یا پیام)، اطلاعات حساس را از آن‌ها دریافت می‌کند.
هدف: به‌دست آوردن رمز، دسترسی به سیستم‌ها
راهکار: آموزش کاربران، فیلتر ایمیل، افزایش آگاهی امنیتی
۸. حمله SQL Injection
مهاجم کد مخرب SQL را به فرم‌های وب وارد می‌کند تا به پایگاه داده دسترسی پیدا کند.
هدف: سرقت یا تغییر داده‌های دیتابیس
راهکار: اعتبارسنجی ورودی‌ها، استفاده از پارامترهای آماده (Prepared Statements)
۹. حملات Zero-Day
حملاتی که از آسیب‌پذیری‌های ناشناخته در نرم‌افزارها سوءاستفاده می‌کنند، پیش از آنکه وصله‌ی امنیتی منتشر شود.
هدف: نفوذ سریع به سیستم
راهکار: بروزرسانی مداوم سیستم‌ها، استفاده از آنتی‌ویروس پیشرفته، مانیتورینگ رفتار شبکه
نکاتی برای پیشگیری از حملات شبکه
- استفاده از فایروال سخت‌افزاری و نرم‌افزاری
- پیاده‌سازی پروتکل‌های امنیتی (مانند SSL/TLS، IPsec)
- آموزش مستمر کارکنان در حوزه امنیت سایبری
- پشتیبان‌گیری منظم از اطلاعات حیاتی
- نظارت پیوسته بر ترافیک شبکه (SIEM)
سؤالات متداول درباره حملات به شبکه
۱. آیا حملات شبکه فقط مختص شرکت‌هاست؟
خیر، کاربران خانگی نیز در معرض حملاتی مثل فیشینگ، شنود وای‌فای و سرقت اطلاعات هستند.
۲. بهترین روش برای جلوگیری از حملات شبکه چیست؟
ترکیبی از ابزارهای امنیتی، آموزش کاربران و به‌روزرسانی مداوم سیستم‌ها بهترین روش مقابله است.
۳. آیا شبکه وای‌فای خانگی هم قابل هک شدن است؟
بله، اگر بدون رمزگذاری یا با رمز ضعیف باشد، به راحتی قابل نفوذ است.
نتیجه‌گیری
حملات به شبکه در سال ۲۰۲۵ پیچیده‌تر و هوشمندتر از قبل شده‌اند. اما با آگاهی، ابزار مناسب و اجرای اصول امنیتی، می‌توان تا حد زیادی جلوی این تهدیدات را گرفت. امنیت شبکه موضوعی مداوم و پویا است و نیاز به به‌روزرسانی مداوم دانش و زیرساخت دارد.
